Wat is Greenwashing? Misleidende Praktijken in Duurzaamheidsclaims en de ESG-Rapportage

We spreken van Greenwashing wanneer bedrijven of instellingen zichzelf groener of duurzamer voordoen dan ze werkelijk zijn. Hoewel het fenomeen al langere tijd bekend is, wordt het nu steeds urgenter om dit aan te pakken, te begrijpen hoe significant dit risico is en hoe men dit moet beheren in de bedrijfsvoering.

Greenwashing verwijst dus naar praktijken waarbij duurzaamheidsclaims, acties of communicatie niet duidelijk en eerlijk de werkelijke duurzaamheidsprofielen van entiteiten, financiële producten of financiële diensten weergeven, wat misleidend kan zijn voor consumenten, investeerders en andere stakeholders.

Met betrekking tot de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) is het belangrijk op te merken dat greenwashing de geloofwaardigheid van dergelijke rapportagekaders kan ondermijnen. De CSRD beoogt de transparantie en vergelijkbaarheid van duurzaamheidsrapportage te verbeteren, maar greenwashing kan deze inspanningen verminderen door het verstrekken van onjuiste of misleidende informatie. Dit onderstreept de noodzaak van nauwkeurige, transparante rapportagepraktijken en een grondige beoordeling van ESG-prestaties om greenwashing te voorkomen.

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) publiceerde de Leidraad duurzaamheidsclaims. Met deze leidraad geeft de AFM handvatten voor het doen van correcte, duidelijke en niet-misleidende duurzaamheidsclaims. Als een claim niet onderbouwd kan worden, maak de claim dan ook niet. Duurzaamheidsclaims moeten onderbouwd worden door feiten, zodat de lezer kan nagaan waar de duurzaamheidsclaim op gebaseerd is.

De redenen voor greenwashing zijn complex en omvatten onder meer een grotere vraag naar producten met duurzame kenmerken, concurrentiedruk voor bedrijven om hun duurzaamheidsprofiel te verbeteren, een snel veranderend regelgevingslandschap, inconsistenties of gebrek aan duidelijkheid van bepaalde regelgevende bepalingen en concepten, kwesties met betrekking tot de kwaliteit en beschikbaarheid van gegevens, en ook een gebrek aan expertise en vaardigheden binnen de ESG-wet- en regelgeving.

De ESAs (BA, EIOPA en ESMA – ESAs) hebben vastgesteld dat bestaande definities en benaderingen van greenwashing beperkingen hebben. Dit omvat onder meer dat greenwashing kan optreden op het niveau van entiteiten, financiële producten of financiële diensten. Het verbergt mogelijk negatieve milieu- en maatschappelijke impact, waardoor investeerders en stakeholders niet volledig op de hoogte zijn van de daadwerkelijke risico’s en kansen die een bedrijf met zich meebrengt. Dit gebrek aan transparantie kan de investeringsbeslissingen beïnvloeden en het vermogen van een bedrijf om op lange termijn waarde te creëren verminderen.

Stakeholders zijn gevraagd naar hun perceptie van greenwashing en misleidende claims, met de nadruk op gebieden zoals toekomstige ESG-prestaties, betrokkenheid van belanghebbenden en duurzaamheidsbeheer. De meest waarschijnlijke kanalen voor het communiceren van misleidende claims zijn marketingmateriaal en productinformatie, terwijl de stadia waarin greenwashing kan optreden voornamelijk in de verkoop- en marketingfasen van producten liggen.

De ESAs hebben het belang benadrukt van een duidelijke definitie van greenwashing om financiële marktdeelnemers te helpen bij het identificeren en aanpakken van greenwashingrisico’s, en pleiten voor verdere harmonisatie en verduidelijking van bestaande regelgeving in plaats van aanvullende wetgevende en toezichthoudende bevoegdheden op het gebied van greenwashing toe te voegen. De ESAs zullen dan ook uiteindelijke greenwashing-rapporten publiceren in mei 2024 en zullen definitieve aanbevelingen overwegen, inclusief mogelijke wijzigingen in het EU-regelgevingskader.

ESG-rapportage en Transparantie

Momenteel wordt greenwashing misschien nog niet algemeen erkend als een veelvoorkomend of direct risico in de risicobeheerpraktijken van instellingen. Echter, het potentieel om aanzienlijke reputatierisico’s te creëren en daarmee materiële schade toe te brengen aan zowel de instellingen zelf als aan hun volledige keten, wordt steeds meer onderkend. ESG-Expert richt zich dan ook op de opkomende uitdaging van “greenwashing” in de context van de ESG-rapportage. De CSRD benadrukt de noodzaak. Greenwashing kan de dubbele materialiteit ondermijnen door het creëren van een vals beeld van een bedrijf haar ESG-prestaties. Dus, om de dubbele materialiteit te handhaven, is het essentieel om greenwashing te vermijden en een nauwkeurige, transparante rapportage te bevorderen over zowel financiële als niet-financiële prestaties.

De effectiviteit en betrouwbaarheid van compensatie van CO2-uitstoot, door bijvoorbeeld gebruik van vrijwillige koolstofkredieten (beter bekend als carbon credits), is omgeven door grote onzekerheid. Maak daarom bij klimaat commitments zoals net-zero-doelstellingen altijd zowel duidelijk in welke mate wordt ingezet op uitstootreductie als op compensatie. Wees bij het gebruik van koolstofkredieten transparant over de manier waarop rekening gehouden wordt met de onzekerheden rond de reductieresultaten van deze kredieten. Over het algemeen moeten sterke kwantitatieve claims niet worden gebaseerd op onzekere koolstofkredieten.

De Leidraad duurzaamheidsclaims van de AFM biedt een gedetailleerd kader om duidelijke en niet-misleidende duurzaamheidsclaims te doen. Zorg ervoor dat duurzaamheidsclaims onderbouwd worden door relevante feiten en een sterke toelichting. Inzichtelijkheid in (middel)/ langetermijndoelstellingen, inclusief commitments inzake klimaat of biodiversiteit, is essentieel. Verduidelijk hoe deze doelstellingen bereikt gaan worden, wat de meetbare tussendoelen zijn en hoe de doelen zich verhouden tot de huidige situatie. Maak indien relevant ook duidelijk of de doelstelling (deels) gebaseerd is op onzekere of onbewezen technologieën.

Wanneer duurzaamheidsclaims gekoppeld worden aan beoordelingen of certificeringen zoals ESG-ratings of -scores, is het van belang dat een marktpartij toelicht wat deze certificering, rating of score betekent, waar deze op is gebaseerd, wat de schaal is waar de rating of score zich op beweegt, en door wie deze is uitgevaardigd.

Door het vermijden van greenwashing en het naleven van richtlijnen zoals die van de AFM kunnen bedrijven en instellingen hun geloofwaardigheid op het gebied van duurzaamheid versterken en het vertrouwen van investeerders en stakeholders behouden.

Bij ESG Expert helpen we bedrijven niet alleen bij het implementeren van duurzaamheidsdoelstellingen, maar ook bij het vermijden van greenwashing en het bieden van transparante duurzaamheidsclaims. Onze diensten omvatten Quickscans voor ESG-aspecten, implementatie van wet- en regelgeving om greenwashing te voorkomen, Audit Ready services voor accountantscontroles gericht op duurzaamheidsrapportages, en trainingen om uw team bewust te maken van greenwashingrisico’s. Neem vrijblijvend contact met ons op, wij helpen u graag bij het realiseren van een duurzamere toekomst en het vermijden van greenwashing.

Bron;

European Securities and Markets Authority (ESMA). “ESAs put forward common understanding of greenwashing and warn of risks.” ESMA News. 2023. https://www.esma.europa.eu/press-news/esma-news/esas-put-forward-common-understanding-greenwashing-and-warn-risks#:~:text=The%20ESAs%20will%20publish%20final,to%20the%20EU%20regulatory%20framework.

European Banking Authority (EBA). “ESAs present common understanding of greenwashing and warn.” EBA Press Releases. 2023. https://www.eba.europa.eu/publications-and-media/press-releases/esas-present-common-understanding-greenwashing-and-warn.

Autoriteit Financiële Markten (AFM). “Leidraad duurzaamheidsclaims.” AFM. October 2023. https://www.afm.nl/nl-nl/sector/actueel/2023/oktober/leidraad-duurzaamheidsclaims.